Kosmiczna podróż we Wszechświecie Knowla – Scenariusz zajęć

Scenariusz lekcji o kosmosie dla klas 1-3 ma na celu zapoznanie uczniów z podstawami astronomii, w tym rozpoznawaniem obiektów na niebie, zrozumieniem różnic między gwiazdą, planetą a księżycem, oraz poznanie nazw i cech charakterystycznych planet Układu Słonecznego. Zajęcia obejmują dyskusje, eksperymenty, prace plastyczne i wykorzystanie edukacyjnych aplikacji, mają na celu rozbudzenie zainteresowania kosmosem i naukami o nim.

Scenariusz lekcji o kosmosie

Klasy: wczesnoszkolne 1-3

Temat: Kosmiczna podróż wzdłuż Układu Słonecznego. 

Cel ogólny:

Zapoznanie ucznia z wiedzą z zakresu Astronomii. 

Cele operacyjne:

Uczeń wie, co może zaobserwować na niebie. 

Uczeń zna najważniejsze pojęcia oraz postaci związane z astronomią oraz podróżami kosmicznymi.

Uczeń zna nazwy planet oraz ich cechy charakterystyczne. 

Uczeń potrafi umiejscowić planety w odpowiedniej kolejności w Układzie Słonecznym. 

Uczeń tłumaczy różnicę pomiędzy gwiazdą, planetą, a księżycem.

Uczeń zna podstawowe fakty na temat podróży kosmicznych. 

Punkty podstawy programowej: 

Podstawa programowa dla klas 1-3 

• Do zadań szkoły w zakresie edukacji wczesnoszkolnej należy: 3a-b, 7a-b.
• Cele kształcenia, wymagania ogólne: III.5., IV.1,6,8,9.

Czas pracy: 3 godziny lekcyjne 

Metody i formy pracy: dyskusja, wykład, eksperymentowanie, zabawa, prace plastyczne, dopasowywanie 

Edukacyjny Wszechświat Knowla: 

• Planetarium — Planeta SMART
• Orbity — Planeta SMART
• Planety od środka — Planeta SMART
• Wielkości planet — Planeta SMART
• Rakietą w kosmos — Planeta SMART
• Ocal planetę — Planeta Fruu
• Pokoloruj obrazek — Planeta Fruu
• Połącz obrazek — Planeta Fruu

Przebieg zajęć: 

1. Niebo nocą
   1. Rozmawiamy z uczniami o tym, co mogą zaobserwować nocą na niebie. Omawiamy takie obiekty, jak: gwiazdy, gwiazdozbiory, planety, Słońce, Księżyc (lub dodatkowo: meteory, meteoroid, meteoryty, planetoidy, komety, gwiazdozbiory znaków zodiaku)
   2. Być może przyda się:
      1. Statyczna grafika mapy nieba z zaznaczonymi gwiazdozbiorami dla dowolnego dnia i miejsca np.: http://www.wiw.pl/astronomia/niebo/ 
      2. Filmik o gwiazdozbiorach np. https://www.youtube.com/watch?v=zwxFyn6bF1I lub https://www.youtube.com/watch?v=rLpvLlR7Sfw 
      3. Aplikacja na komputer pokazująca statyczny obraz nieba (można ustawić miejsce i czas) https://www.skymaponline.net/skymap.aspx 
      4. Aplikacja na telefon pokazująca niebo w danym miejscu, czasie i przestrzeni: https://play.google.com/store/apps/details?id=com.google.android.stardroid&hl=pl&gl=US 
      5. Wycieczka do planetarium 🙂
2. Narysuj swój gwiazdozbiór i nazwij go — Zadanie dodatkowe
   1. Na kartce rysujemy kropki w losowej odległości od siebie, stukając długopisem/mazakiem po kartce. Następnie szukamy wzorów między nimi. Kolejne kropki łączymy razem i nazywamy własny gwiazdozbiór nazwą, która odnosi się do przedmiotu lub osoby, którą dany układ przypomina.
   2. Kropki możemy również narysować w aktywności Rysowanie — Planeta Fruu, a następnie łączyć je wspólnie, pracując w grupie. Warto wykorzystać różne kolory. 
3. Kosmiczne odkrycia i podróże
   1. Omawiamy z uczniami podstawowe pojęcia związane z odkryciami lub podróżami kosmicznymi. Uwzględniamy ważne postacie historyczne:
      1. Ptolemeusz — teoria geocentryczna
      2. Mikołaj Kopernik — teoria heliocentryczna, planety poruszają się po okręgach
      3. Galileusz — potwierdzenie teorii heliocentrycznej
      4. Johannes Kepler — planety poruszają się po elipsach 
      5. Izaak Newton — planeta przyciąga do siebie przedmioty, dlatego one spadają (każda obiekt przyciąga do siebie bardziej lub mniej, dlatego na Księżycu można skakać wyżej)
      6. Łajka — pierwszy pies w kosmosie
      7. Jurij Gagarin — pierwszy człowiek w kosmosie
      8. Neil Armstrong (razem z Buzz Aldrin, Michael Collins) – pierwszy człowiek na Księżycu, „to mały krok dla człowieka, ale wielki skok dla ludzkości”
      9. Mirosław Hermaszewski — pierwszy Polak w kosmosie
   2. Możesz wykorzystać prezentację multimedialną lub inne materiały dydaktyczne. 
4. Dopasuj postać do zdania
   1. Ptolemeusz — Planety, Księżyc i Słońce krążą wokół Ziemi.
   2. Mikołaj Kopernik — Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię. 
   3. Galileusz — Kopernik miał rację. 
   4. Johannes Kepler — Orbity planet wyglądają jak jajka.  
   5. Izaak Newton — Ziemia przyciąga do siebie spadające jabłka. 
   6. Łajka — Jako pierwsza zaczekała w Kosmosie. 
   7. Jurij Gagarin — Pierwszy człowiek pomachał Ziemi z Kosmosu. 
   8. Neil Armstrong — Odcisnął ślad buta na Księżycu. 
   9. Mirosław Hermaszewski — Pomachał polską flagą z Kosmosu. 
5. Przygotowanie rakiety
   1. materiały: rolka po papierze toaletowym, kolorowe kartki, bibuła farby/mazaki/kredki, inne materiały do ozdobienia rakiety, nożyczki, klej (przyda się też silniejszy klej niż ten w sztyfcie lub taśma klejąca, żeby skuteczniej przytwierdzić czubek rakiety)
   2. Z kolorowego papieru należy wyciąć: czubek rakiety, dwie/trzy podpory, okno i inne elementy ozdobne rakiety. 
   3. Pomalować/pokolorować/ponaklejać ozdobne elementy na rolkę papieru toaletowego.
   4. Z wyciętych pasków bibuły (żółta, pomarańczowa, czerwona) formujemy płomienie ze startującej rakiety, które podklejamy od środka rolki papieru. 
   5. Przykleić czubek rakiety i podpory. Nauczyciel może pomóc w przyklejaniu czubka rakiety, żeby się dobrze trzymał. 
6. Czas na kosmiczną podróż po Układzie Słonecznym
   1. Będziemy teraz zwiedzać Układ Słoneczny naszymi rakietami. Włączamy aplikację Planetarium. 
   2. Prezentujemy nazwy wszystkich planet w kolejności. Warto, żeby uczniowie zapisali je w zeszycie. Należy pokazać, skąd zaczynamy podróż. Razem z uczniami ustalamy, jakie będą kolejne etapy naszej wycieczki. Każdy zaznacza sobie plan na karcie pracy. Powinno się w nim znaleźć: Słońce, Merkury, Wenus, Ziemia, Księżyc, Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun (w aplikacji nie występuje Pluton, ale możemy o nim również wspomnieć).
   3. Od tej chwili uczniowie zamieniają się w astronautów podróżujących po kosmosie. 
   4. Według tego planu poruszamy się po kolejnych obiektach Układu Słonecznego. Za każdym razem, kiedy startujemy z jakiejś planety, rakiety stoją na ziemi gotowe do startu. Odliczamy wspólnie, a dzieci startują rakietami i przez chwilę latają nimi w powietrzu. Po pewnym czasie docieramy do kolejnego obiektu i lądujemy na nim. W tym czasie dzieci mogą poruszać się swobodnie po całej sali lub tylko ręką ponad ławką. Po lądowaniu na każdej z planet opowiadamy nieco o obiekcie. Przykładowe informacje znajdują się niżej, w załączniku. 
   5. Pomiędzy Marsem a Jowiszem znajduje się pas planetoid, więc przemieszczając się pomiędzy tymi planetami, należy wziąć pod uwagę meteoroidy i planetoidy, które się tam znajdują.
   6. Wszystkie obiekty pokazujemy w aplikacji Planetarium lub Wielkości Planet, w zależności od własnych preferencji oraz tego, co chcemy pokazać (w Planetarium mamy lepszy widok na wygląd planety, w Wielkościach Planet możemy również się im przyjrzeć, ale promienie Słońca mogą nieco zasłaniać. Możemy porównywać planety np. wielkościowo. Jedna z ciekawszych animacji, to „podróż do planety”). Obraz możemy wyświetlać na ścianie lub na podłodze, w zależności od liczby osób w klasie. 
   7. Możemy również sprawić, że rakieta faktycznie wyląduje na danej planecie (przyklejenie jej do ściany za pomocą plasteliny lub postawienie na podłodze). Wtedy możemy prosić uczniów o wskazówki, w którą stronę lecieć. Tak samo dzieci mogą startować rakiety na swoich kartach pracy. 
   8. Jeśli jest taka możliwość, to pozwalamy uczniom samodzielnie kolejno przyjrzeć się danemu obiektowi z każdej strony, za pomocą ustawień w aplikacji. 
   9. Za pomocą aplikacji Planetarium, możemy śledzić kolejno, w jakim miejscu podróży jesteśmy. 
   10. Uwaga, planety cały czas się poruszają wokół Słońca, więc należy dostosować kurs naszej rakiety. 
   11. Pamiętajmy też, że trzeba wrócić na ziemię. 
7. Co dalej? — dodatkowo
   1. Możemy powiedzieć, że to tylko niewielki ułamek całego kosmosu i że niektóre gwiazdy, które widzimy, są bardzo daleko. Możemy pokazać nasze umiejscowienie w galaktyce i kosmosie. https://www.youtube.com/watch?v=DgqAAE9Aagc 
   2. Zaprezentować m.in. animacje porównawcze planet: https://www.youtube.com/c/Interplanetary 
   3. Zagrać w grę: https://360.articulate.com/review/content/d1a54a1a-eac3-4fae-aa59-c5fb9b730598/review 
   4. Pokazać inne animowane filmy:
      1. czarna dziura: https://www.youtube.com/watch?v=ZL0SPqMnhLY
      2. układ słoneczny https://www.youtube.com/watch?v=yxVMhKt-cvI
   5. Możemy zaprezentować filmy lub zdjęcia obiektów kosmicznych, lub z podróży kosmicznych np.:
      1. https://www.youtube.com/c/NASA
      2. https://www.instagram.com/nasa/ 
      3. https://www.youtube.com/user/ESOobservatory
   6. Eksperymentować w przestrzeni kosmicznej np. zwiększając liczbę księżyców, zabierając Słońce, zwiększając lub zmniejszając atmosferę na Ziemi. Możliwe np. w grze: https://universesandbox.com/ 
8. Podsumowanie (do wyboru)
   1. Dzieci mogą stworzyć notatkę, o tym, czego się dowiedziały, wierszyk, rysunek w kosmicznym temacie, opowiadanie itd. Forma dowolna. 
   2. Uczniowie opowiadają, co najbardziej ich zainteresowało.
   3. Pozwalamy dzieciom swobodniej i dokładniej zobaczyć każdą planetę w aplikacji. Jeśli przez całe zajęcia korzystaliśmy tylko z jednej, to jest też szansa na zaprezentowanie drugiej. 
   4. W aplikacji Orbity Planeta SMART uczniowie powtarzają sobie rozkład planet w Układzie Słonecznym, ustawiając odpowiednie planety na ich orbitach. 
   5. Bawią się w aplikacjach: Wyprawa w Kosmos — Planeta Smart, Kolorowanki, Łączenie (jest kilka w tematyce kosmicznej), Ocal Planetę — Planeta FRUU.